آيين نامه شماره ۵۳

شوراي عالي بيمه در اجراي بند ۳ ماده ۱۷ قانون تاسيس بيمه مركزي ايران و بيمه گري در جلسه مورخ ۱۳۸۴.۱۲.۰۹ آئين نامه شرايط عمومي بيمه بدنه وسايل نقليه زميني را شامل ۲۴ ماده و ۱۰ تبصره به شرح زير تصويب نمود :

 

فصل اول : كليات

ماده ۱ . اساس قرارداد

اين بيمه نامه براساس قانون بيمه مصوب ارديبهشت ماه ۱۳۱۶ و پيشنهاد بيمه گذار ( كه جزء لاينفك بيمه نامه مي باشد) تنظيم شده و مورد توافق طرفين است.آن قسمت از پيشنهاد كتبي بيمه گذار كه مورد قبول بيمه گر نبوده و همزمان با صدور بيمه نامه يا قبل از آن به صورت كتبي به بيمه گذار اعلام گرديده است جزء تعهدات بيمه گر محسوب نمي شود .

ماده ۲: اصطلاحات

اصطلاحات زير صرفنظر از هر معني و مفهوم ديگري كه ممكن است داشته باشند در اين شرايط عمومي با تعريف مقابل آن به كار رفته است :

۱ - بيمه گر: شركت بيمه اي است كه مشخصات آن در اين بيمه نامه درج گرديده است و در ازاي دريافت حق بيمه ، جبران خسارت احتمالي را طبق شرايط اين بيمه نامه به عهده مي گيرد .

۲ - بيمه گذار: شخص حقيقي يا حقوقي است كه مالك موضوع بيمه است يا به يكي از عناوين قانوني ، نمايندگي مالك يا ذينفع را داشته يا مسئوليت حفظ موضوع بيمه را از طرف مالك دارد و قرارداد بيمه را با بيمه گر منعقد مي كند و متعهد پرداخت حق بيمه آن مي باشد .

۳ - ذينفع : شخصي است كه بنا به درخواست بيمه گذار نام وي در اين بيمه نامه درج گرديده است و تمام يا بخشي از خسارت به وي پرداخت مي شود .

۴ - حق بيمه: مبلغي است كه در بيمه نامه مشخص شده و بيمه گذار موظف است آن را هنگام صدور بيمه نامه يا به ترتيبي كه در بيمه نامه مشخص مي شود به بيمه گر پرداخت نمايد .

۵ - موضوع بيمه : وسيله نقليه زميني است كه مشخصات آن در اين بيمه نامه درج شده است . لوازمي كه مطابق كاتالوگ وسيله نقليه بيمه شده به خريدار تحويل و يا در بيمه نامه درج شده است نيز جزو موضوع بيمه محسوب مي شود .

۶ - فرانشيز : بخشي از هر خسارت است كه به عهده بيمه گذار است و ميزان آن در بيمه نامه مشخص مي گردد .
۷ - مدت اعتبار بيمه نامه : شروع و پايان مدت اعتبار بيمه نامه به ترتيبي خواهد بود كه در بيمه نامه معين مي گردد .

فصل دوم : خسارت ها و هزينه هاي تحت پوشش

ماده ۳. خسارت هاي تحت پوشش

جبران خسارت هاي وارد به موضوع بيمه و هزينه هاي مربوط ، به شرح زير در تعهد بيمه گر خواهد بود :
۱ - خسارتي كه ناشي از برخورد موضوع بيمه به يك جسم ثابت يا متحرك و يا برخورد اجسام ديگر به موضوع بيمه و يا واژگوني و سقوط موضوع بيمه باشد و يا چنانچه در حين حركت ، اجزا و يا محمولات موضوع بيمه به آن برخورد نمايد و موجب بروز خسارت شود .

۲ - خسارتي كه در اثر آتش سوزي ، صاعقه و يا انفجار به موضوع بيمه و يا لوازم يدكي اصلي همراه آن وارد گردد .
۳ - در صورتي كه موضوع بيمه دزديده شود و يا در اثر عمل دزدي يا شروع به دزدي به وسيله نقليه و يا وسايل اضافي آن كه در بيمه نامه درج شده است خسارت وارد شود .

۴ - خسارتي كه در جريان نجات و يا انتقال موضوع بيمه خسارت ديده به آن وارد شود .

۵ - خسارت باطري و لاستيك هاي چرخ موضوع بيمه در اثر هر يك از خطرات بيمه شده تا پنجاه درصد قيمت نو قابل پرداخت است .

ماده ۴ . هزينه هاي قابل تامين

هزينه هاي متعارفي كه بيمه گذار براي نجات موضوع بيمه خسارت ديده و جلوگيري از توسعه خسارت و نيز انتقال موضوع بيمه خسارت ديده به نزديك ترين محل مناسب براي تعمير آن پرداخت
مي نمايد حداكثر تا بيست درصد كل خسارت وارده قابل جبران خواهد بود .

فصل سوم : خسارت هاي مستثنا شده يا غير قابل جبران

ماده ۵. خسارت هاي مستثنا شده

خسارت هاي زير تحت پوشش اين بيمه نامه نيست مگر آنكه دربيمه نامه يا الحاقيه آن به نحو ديگري توافق شده باشد :

۱ - خسارت هاي ناشي از سيل ، زلزله و آتشفشان .

۲ - خسارت هايي كه به علت استفاده از موضوع بيمه در مسابقه اتومبيل راني يا آزمايش سرعت به آن وارد شود .

۳ - خسارت هاي وارد به موضوع بيمه به علت حمل مواد منفجره ، سريع الاشتعال و يا اسيدي مگر آنكه موضوع بيمه مخصوص حمل آن باشد .

۴ - خسارت هاي وارده در اثر پاشيده شدن رنگ ، اسيد و ساير مواد شيميايي روي بدنه موضوع بيمه مگر آنكه ناشي از حوادث تحت پوشش بيمه باشد .

۵ - خسارت ناشي از سرقت لوازم و قطعات موضوع بيمه پس از وقوع حادثه .

۶ - خسارت ناشي از كشيدن ميخ و ساير اشياء مشابه روي بدنه موضوع بيمه .

۷ - كاهش ارزش موضوع بيمه حتي اگر در اثر وقوع خطرات بيمه شده باشد .

۸ - زيان ناشي از عدم امكان استفاده از موضوع بيمه حادثه ديده به علت تحقق خطرات تحت پوشش بيمه نامه .

ماده ۶ . خسارت هاي غير قابل جبران

در موارد زير جبران خسارت در تعهد بيمه گر نخواهد بود :

۱ - خسارت هاي ناشي از جنگ ، شورش ، اعتصاب و يا تهاجم .

۲ - خسارت هاي مستقيم و غير مستقيم ناشي از انفجارهاي هسته اي .

۳ - خسارت هايي كه عمداً توسط بيمه گذار ، ذي نفع و يا راننده موضوع بيمه به آن وارد
مي شود .

۴ - خسارت هاي وارده به موضوع بيمه حين گريز از تعقيب مقامات انتظامي مگر آنكه عمل گريز توسط متصرفين غير قانوني باشد .

۵ - در صورتي كه راننده موضوع بيمه هنگام وقوع حادثه فاقد گواهينامه رانندگي باشد يا گواهينامه رانندگي وي باطل شده باشد و يا مطابق مقررات راهنمايي و رانندگي گواهينامه راننده براي رانندگي موضوع بيمه متناسب نباشد. اتمام اعتبار گواهينامه در حكم بطلان آن نيست .

۶ - خسارت هاي ناشي از حوادثي كه طبق گزارش مقامات ذي صلاح به علت مصرف مشروبات الكلي و يا استعمال مواد مخدر يا روان گردان توسط راننده موضوع بيمه بوجود آمده باشد .

۷ - خسارت ناشي از بكسل كردن وسيله نقليه ديگر مگر آنكه موضوع بيمه مخصوص و مجاز به انجام اين كار باشد و اصول و مقررات ايمني را رعايت كرده باشد .

۸ - خسارت هاي وارده به وسايل و دستگاههاي الكتريكي و الكترونيكي موضوع بيمه در صورتي كه ناشي از نقص و خرابي در كاركرد آنها باشد .

۹ - خسارت هايي كه به علت حمل بار بيش از حد مجاز توسط موضوع بيمه به آن وارد شود .

 

فصل چهارم : وظايف و تعهدات بيمه گذار

ماده ۷ . رعايت اصل حد اعلاي حسن نيت

بيمه گذار مكلف است پرسش هاي كتبي بيمه گر را با دقت و صداقت و به طور كامل پاسخ دهد. هرگاه بيمه گذار در پاسخ به پرسش هاي بيمه گر عمداً از اظهار مطلبي خودداري و يا اظهار خلاف واقع بنمايد به نحوي كه مطالب اظهار نشده و يا اظهارات خلاف واقع ، موضوع خطر را تغيير دهد و يا از اهميت آن در نظر بيمه گر بكاهد قرارداد بيمه از تاريخ انعقاد باطل و بلااثر خواهد بود حتي اگر مطلبي كه كتمان شده يا بر خلاف واقع اظهار شده است هيچگونه تاثيري در وقوع حادثه نداشته باشد. در اين صورت علاوه بر آنكه وجوه پرداختي بيمه گذار به وي مسترد نخواهد شد بيمه گر مي تواند اقساط معوق حق بيمه تا آن تاريخ را نيز از وي مطالبه نمايد .

ماده ۸. پرداخت حق بيمه

قرارداد بيمه با تقاضاي بيمه گذار و قبول بيمه گر منعقد مي شود ولي شروع تأمين و اجراي تعهدات بيمه گر منوط به پرداخت حق بيمه به ترتيبي است كه در بيمه نامه پيش بيني شده است . چنانچه پرداخت حق بيمه به صورت قسطي باشد و بيمه گذار يك يا چند قسط از اقساط موعد رسيده حق بيمه را پرداخت نكند بيمه گر مي تواند بيمه نامه را فسخ نمايد. چنانچه بيمه گر بيمه نامه را فسخ نكرده باشد، در صورت وقوع حادثه ، پرداخت خسارت تابع ضوابط پيش بيني شده در شرايط خصوصي بيمه نامه خواهد بود .

ماده ۹. اعلام تشديد خطر

هرگاه در طول مدت بيمه تغييراتي در كيفيت و يا وضعيت و يا كاربري موضوع بيمه بوجود آيد كه موجب تشديد خطر شود بيمه گذار موظف است به محض اطلاع ، بيمه گر را آگاه سازد. در صورت تشديد خطر قبل از وقوع خسارت، بيمه گر مي تواند حق بيمه اضافي متناسب با خطر را براي مدت باقيمانده مطالبه و در صورت عدم پرداخت آن توسط بيمه گذار ، قرارداد بيمه را فسخ نمايد. هرگاه بعد از وقوع خسارت، تشديد خطر معلوم شود بيمه گر مي تواند خسارت را براساس نسبت حق بيمه تعيين شده به حق بيمه متناسب با خطر مشدد پرداخت كند

 

ماده ۱۰ . اعلام خسارت

بيمه گذار موظف است حداكثر ظرف پنج روز كاري از تاريخ اطلاع خود از وقوع حادثه به يكي از مراكز پرداخت خسارت بيمه گر مراجعه و با تكميل فرم اعلام خسارت، وقوع حادثه را اعلام نمايد يا مراتب را ظرف مدت مذكور از طريق پست سفارشي به اطلاع بيمه گر برساند.همچنين بيمه گذار موظف است مدارك مثبته و ساير اطلاعاتي كه راجع به حادثه و تعيين ميزان خسارت از او خواسته مي شود را در اختيار بيمه گر قراردهد. در صورتي كه بيمه گذار هر يك از تعهدات فوق را انجام ندهد بيمه گر مي تواند ادعاي خسارت را رد كند مگر آنكه بيمه گذار ثابت كند به دليل امور غير قابل اجتناب از عهده انجام آنها برنيامده است .

ماده ۱۱. عدم اظهارات خلاف واقع

هرگاه بيمه گذار به قصد تقلب ، در خصوص خسارت و كيفيت وقوع حادثه به طور كتبي اظهارات نادرستي بنمايد و يا مدارك مجعول تسليم كند بيمه گر مي تواند وي را از دريافت خسارت محروم كند .

 

ماده ۱۲. جلوگيري از وقوع حادثه و توسعه خسارت

بيمه گذار موظف است براي جلوگيري از وقوع حادثه و توسعه خسارت و يا نجات موضوع بيمه و لوازم همراه آن ، اقدامات و احتياط هاي لازم را كه هركس عرفاً از مال خود مي كند به عمل آورد. چنانچه ثابت شود كه بيمه گذار عمداً از انجام اين اقدامات خودداري نموده است بيمه گر مي تواند به نسبت تاثير قصور بيمه گذار، خسارت پرداختي را تقليل دهد .

ماده ۱۳. خودداري از جابجايي و يا تعمير وسيله نقليه

در صورت بروز حادثه بيمه گذار بايد از جابجايي وسيله نقليه جز به حكم مقررات يا دستور مقامات انتظامي و همچنين تعمير آن بدون موافقت بيمه گر خودداري نمايد .

ماده ۱۴. انتقال حقوق بيمه گذار به بيمه گر

بيمه گر در حدودي كه خسارت وارده را قبول يا پرداخت مي كند در مقابل اشخاصي كه مسئول وقوع حادثه يا خسارت هستند قائم مقام بيمه گذار خواهد بود و بيمه گذار موظف است از هر عملي كه اقدام بيمه گر را عليه مسئول خسارت مشكل و يا نا مقدور مي سازد خودداري نمايد. در غير اين صورت بيمه گر مي تواند خسارت را پرداخت نكند يا در صورت پرداخت خسارت، حق استرداد آن را ازبيمه گذار خواهد داشت .

فصل پنجم : فسخ و انفساخ قرارداد بيمه

ماده ۱۵: فسخ قرارداد بيمه

در موارد زير بيمه گر يا بيمه گذار مي تواند قرارداد بيمه را فسخ نمايد :

الف – موارد فسخ از طرف بيمه گر :

۱ - در صورتي كه بيمه گذار حق بيمه را به موقع نپردازد .

۲ - در صورت تشديد خطر مگر آنكه توافق خاصي بين طرفين صورت گرفته باشد .

۳ - چنانچه بيمه گذار سهواً از اظهار مطالبي خودداري يا اظهارات خلاف واقع بنمايد و مطالب اعلام نشده يا اظهارات خلاف واقع در ارزيابي خطر مؤثر باشد .

ب – موارد فسخ از طرف بيمه گذار :

۱ - در صورتي كه خطر موضوع بيمه كاهش يابد و بيمه گر حاضر به تخفيف در حق بيمه نشود .

۲ - در صورتي كه فعاليت بيمه گر به هر دليل متوقف شود .

تبصره – در صورتي كه بيمه گذار بنا به دلايل ديگري متقاضي فسخ بيمه نامه باشد بيمه گر حق بيمه مدت اعتبار بيمه نامه را به روش كوتاه مدت محاسبه و باقيمانده حق بيمه را به بيمه گذار پرداخت مي كند .

ماده ۱۶ – انفساخ قرارداد بيمه

در صورتي كه موضوع بيمه به علت وقوع حوادثي كه تحت پوشش اين بيمه نامه نيست از بين برود، بيمه نامه منفسخ مي گردد .

ماده ۱۷: نحوه اعلام فسخ و برگشت حق بيمه

چنانچه بيمه گذار يا بيمه گر بخواهند بيمه نامه را فسخ كنند بايد مراتب را به طور كتبي و رسمي به طرف مقابل اطلاع دهند. اثر فسخ در تمام موارد ده روز پس از ابلاغ مراتب به اقامتگاه طرف مقابل شروع مي شود. در صورت فسخ قرارداد بيمه از طرف بيمه گر يا بيمه گذار يا انفساخ قرارداد بيمه ، حق بيمه مدت اعتبار بيمه (به جز در مورد تبصره ماده ۱۵) به صورت روز شمار محاسبه و باقيمانده به بيمه گذار مسترد مي گردد .

تبصره – در صورتي كه ذينفع بيمه نامه شخص ديگري غير از بيمه گذار باشد فسخ بيمه نامه توسط
بيمه گذار مستلزم كسب موافقت ذينفع مي باشد . در صورت فسخ از طرف بيمه گر، مراتب بايد علاوه بر بيمه گذار به طور كتبي به اطلاع ذينفع نيز رسانده شود .

ماده ۱۸: انتقال مالكيت وسيله نقليه بيمه شده

در صورت انتقال مالكيت موضوع بيمه به هر يك از انحاء قانوني، بيمه گذار مي تواند بيمه نامه را فسخ و حق بيمه مدت باقيمانده بيمه نامه خود را مسترد نمايد. در صورت عدم فسخ بيمه نامه چنانچه مالك جديد به تعهدات بيمه گذار در مقابل بيمه گر عمل نمايد، تعهدات بيمه گر در قبال مالك جديد ادامه خواهد يافت .

تبصره – چنانچه انتقال مالكيت موضوع بيمه پس از وقوع حادثه اي باشدكه به بيمه گر اعلام نشده است بيمه گر هيچ گونه مسئوليتي براي جبران خسارت هاي وارده در مقابل مالك جديد نخواهد داشت .

فصل ششم: نحوه تعيين و پرداخت خسارت

ماده ۱۹: نحوه تعيين مقدار خسارت

مقدار خسارت قابل پرداخت توسط بيمه گر به ترتيب زير تعيين مي شود. در صورت عدم توافق در مورد ميزان خسارت طبق ماده ۲۲ عمل خواهد شد .

الف – خسارت كلي

موضوع بيمه موقعي بكلي از بين رفته تلقي خواهد شد كه حداقل ۶۰ روز پس از سرقت پيدا نشود يا به علت حوادث مشمول بيمه به نحوي آسيب ببيند كه مجموع هزينه هاي تعمير و تعويض قسمتهاي خسارت ديده آن با احتساب هزينه هاي نجات از ۷۵ درصد قيمت آن در روز حادثه بيشتر باشد .

تبصره ۱- در خسارت كلي ملاك محاسبه و تصفيه خسارت، ارزش معاملاتي موضوع بيمه در روز حادثه و حداكثر تا مبلغ بيمه شده خواهد بود. از خسارت كلي ، ارزش بازيافتي احتمالي و كسورات مقرر كسر و هزينه متعارف نجات و حمل تا حد مقرر به آن اضافه مي شود مشروط بر اينكه از كل مبلغ بيمه بيشتر نشود .

تبصره ۲- ارزش بازيافتي موضوع بيمه توسط بيمه گر تعيين مي شود . در صورت عدم موافقت بيمه گذار با ارزش تعيين شده ، بيمه گر پس از تملك موضوع بيمه و انتقال سند، خسارت را با كسر فرانشيز و ساير كسورات و اضافه نمودن هزينه هاي متعارف نجات و حمل پرداخت خواهد نمود .

تبصره ۳- با پرداخت خسارت كلي، قرارداد بيمه خاتمه مي يابد و چنانچه مدت قرارداد بيمه بيش از يك سال باشد حق بيمه سال هاي بعد به بيمه گذار مسترد مي شود .

تبصره ۴ - قبل از پرداخت خسارت مربوط به سرقت كلي موضوع بيمه ، سند مالكيت وسيله نقليه بيمه شده بايد به بيمه گر منتقل شود .

تبصره ۵ - چنانچه تا يك سال پس از پرداخت خسارت وسيله نقليه سرقت شده و انتقال مالكيت آن به بيمه گر ، وسيله نقليه مذكور پيدا شود بيمه گر موظف است آن را با رعايت آيين نامه بازيافت خسارت مصوب شوراي عالي بيمه به فروش رساند و سهم بيمه گذار از مبلغ بازيافتي را با توجه به درصدي كه از خسارت پرداختي كسر كرده است به وي پرداخت نمايد .

ب – خسارت جزئي

خسارت هايي كه مشمول تعريف مندرج در بند الف فوق نيست خسارت جزئي تلقي مي شود . ملاك تعيين خسارت جزئي ، هزينه تعمير شامل دستمزد عادله و قيمت روز لوازم تعويضي پس از كسر استهلاك و فرانشيز و اضافه نمودن هزينه نجات و حمل تا حد مقرر خواهد بود. ميزان استهلاك براي قطعات تعويضي (به جز شيشه ها و شيشه چراغها ) از شروع سال پنجم توليد وسيله نقليه به بعد براي هر سال ۵ درصد و حداكثر ۲۵ درصد خواهد بود .

ماده ۲۰: مهلت و نحوه پرداخت خسارت

بيمه گر موظف است حداكثر پانزده روز بعد از تكميل مدارك و توافق طرفين در خصوص ميزان آن يا اعلام راي داور مرضي الطرفين، هيئت داوري يا دادگاه (موضوع ماده۲۲) خسارت را پرداخت كند . اين مدت براي پرداخت خسارت سرقت موضوع بيمه ۶۰ روز است كه از تاريخ اعلام خسارت به بيمه گر شروع و پس از سپري شدن اين مدت در صورت پيدا نشدن موضوع بيمه ، خسارت وارده به موجب شرايط اين بيمه نامه پرداخت مي شود .

تبصره ۱ - بيمه گر مي تواند به جاي پرداخت نقدي خسارت، موضوع بيمه را در مدتي كه عرفاً كمتر از آن ميسر نيست تعمير كند يا وسيله نقليه مشابهي را در عوض آن به تملك بيمه گذار درآورد. در هر حال فرانشيز و استهلاك به عهده بيمه گذار خواهد بود .

تبصره۲ – در صورتي كه مبلغ بيمه شده كمتر از ارزش موضوع بيمه در روز وقوع حادثه باشد بيمه گر فقط به تناسب مبلغ بيمه شده با قيمت واقعي آن در روز حادثه مسئول جبران خسارت خواهد بود .

فصل هفتم : ساير مقررات

ماده ۲۱: بيمه مضاعف

اگر وسيله نقليه موضوع اين بيمه نامه در طول مدت اعتبار قرارداد ، بدون قصد تقلب به موجب بيمه نامه يا بيمه نامه هاي ديگري در مقابل تمام يا بخشي از خطرات مذكور در اين قرارداد بيمه شده باشد، در صورت وقوع خطرهاي تحت پوشش ، بيمه گر موظف است خسارت را جبران و سپس براي دريافت سهم بقيه بيمه گرها به آنان مراجعه نمايد. چنانچه قبلاً تمام خسارت با استفاده از ساير بيمه نامه ها جبران شده باشد بيمه گر تعهدي براي جبران خسارت در قبال بيمه گذار نخواهد داشت ولي اگر بخشي از خسارت توسط ساير بيمه گرها جبران شده باشد بيمه گر موظف است براساس نسبت تعهد خود به مجموع پوشش همه بيمه نامه ها، خسارت را جبران نمايد .

ماده ۲۲: ارجاع به داوري

طرفين قرارداد بايد اختلاف خود را تا حد امكان از طريق مذاكره حل و فصل نمايند . اگر اختلاف از طريق مذاكره حل و فصل نشد مي توانند از طريق داوري يا مراجعه به دادگاه موضوع را حل و فصل كنند. در صورت انتخاب روش داوري ، طرفين قرارداد مي توانند يك نفر داور مرضي الطرفين را انتخاب كنند. در صورت عدم توافق براي انتخاب داور مرضي الطرفين هر يك از طرفين داور انتخابي خود را به صورت كتبي به طرف ديگر معرفي مي كند. داوران منتخب ، داور سومي را انتخاب و پس از رسيدگي به موضوع اختلاف با اكثريت آراء اقدام به صدور راي داوري مي كنند. در صورتي كه داوران منتخب براي انتخاب داور سوم به توافق نرسند هر يك از طرفين قرارداد مي تواند تعيين داور سوم را از دادگاه صالح خواستار شود. هر يك از طرفين حق الزحمه داور انتخابي خود را مي پردازد و حق الزحمه داور سوم به تساوي تقسيم مي شود .

ماده ۲۳: مهلت اقامه دعوي

هرگونه ادعاي ناشي از اين بيمه نامه بايد حداكثر ظرف مدت دو سال از تاريخ بطلان ، فسخ و يا انقضاي مدت بيمه نامه و در صورت وقوع حوادث تحت پوشش، از تاريخ وقوع حادثه اقامه شود و پس از دو سال مذكور ادعاي ناشي از اين بيمه نامه مسموع نخواهد بود. مرور زمان مي تواند يك دفعه توسط هر يك از طرفين با اظهارنامه رسمي قطع شود. در صورت قطع شدن مرور زمان ، به مدت باقيمانده مرور زمان يك سال اضافه خواهد شد .

ماده ۲۴: قلمرو جغرافيايي پوشش قرارداد بيمه

پوشش هاي اين قرارداد شامل خسارت هايي است كه در محدوده جغرافيايي جمهوري اسلامي ايران ايجاد شود و تعميم آن به حوادث خارج از كشور مشروط به توافق خاص است .